Bezuinigingen, flexibiliteit, duurzaamheid: Optiris Immo optimaliseert de kantoren van de gewestelijke overheidsdiensten.
Sinds oktober 2022 leidt de dienst Facilities van de Gewestelijke Overheidsdienst Brussel (GOB) met goedkeuring van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering het Optiris Immo-programma. Doel: rationaliseren van het institutionele vastgoedbestand, de werkruimtes optimaliseren en aanzienlijke bezuinigingen realiseren.
Een paradigmawissel na COVID-19
De opkomst van het telewerken, dat door de gezondheidscrisis in een stroomversnelling kwam, heeft de werkgewoonten ingrijpend veranderd. Het resultaat was een toenemende onderbezetting van de kantoren, zonder een evenredige afname van de vaste kosten (verwarming, schoonmaak, beveiliging, enz.). Als reactie op die vaststelling voerde de GOB een nieuwe norm van 0,6 werkposten per personeelslid in voor telewerkbare functies, met een veralgemening van het flexdeskprincipe.
Deze norm werd in december 2022 bekrachtigd en ze maakt ruimte vrij dankzij een gewestelijke strategie en een transversaal en gecentraliseerd beheer dat breekt met de logica van een gecompartimenteerd en (zeer) ondoeltreffend beheer.
Op ons voorstel heeft de regering ook een stop afgekondigd voor werken aan het vastgoed en prospecties van de vastgoedmarkt.
Dit leverde meteen aanzienlijke bezuinigingen op.
Drie verwezenlijkingen bieden een concrete illustratie van de positieve impact van het programma:
- Bundeling in de Iris Tower: Paradigm en talent.brussels voegden zich bij de GOB en Brussel Fiscaliteit in de Iris Tower. Deze operatie levert een bezuiniging van 3,5 miljoen euro per jaar op, dankzij het einde van de huurovereenkomst van Paradigm (2 miljoen euro vanaf januari 2025) en de vrijmaking van de site van talent.brussels (1,5 miljoen euro – lopende). De toepassing van de 0,6-norm maakt dat voortaan al meer dan 3.000 personen gebruik kunnen maken van de 2.200 werkposten in de Iris Tower.
- Verhuizing van Brugel: de regering keurde in mei 2024 de verhuizing van Brugel naar de Astrotoren goed (Actiris). Dat levert een bezuiniging van meer dan 300.000 euro per jaar op vanaf juni 2026.
- Opticab-project: de bundeling van de ministeriële kabinetten op de site Regent/Hertog (gewestelijke eigendom) zal, zodra die is gerenoveerd (2029), een bezuiniging van ten minste 5,3 miljoen euro per jaar opleveren. De gerenoveerde site is voorbeeldig op energetisch en architecturaal vlak omdat ze koolstofvrij is en een beperkte energievoetafdruk heeft (doelstelling: nuluitstoot) en zal de investering binnen 6 jaar hebben terugverdiend.
Een langetermijnstrategie: naar meer dan 12 miljoen euro bezuinigingen per jaar … minimaal!
Tegen 2030 zou Optiris Immo een geraamde totale bezuiniging van 12 miljoen euro per jaar moeten opleveren, enkel voor de huurkosten en lasten. Daar komen nog eens extra winsten bovenop die verband houden met een betere pooling van de menselijke en logistieke middelen tussen de instellingen die eenzelfde site delen. Die kunnen worden becijferd naargelang de ambitie van de toekomstige regering.
Voor de huurcontracten die vanaf 2030 ten einde lopen zullen er nieuwe voorstellen worden gedaan, maar er zijn nog meer bezuinigingen mogelijk.
Al verwezenlijkte bezuinigingen: 6,1 miljoen euro
- Actiris (site Koningsstraat): 800.000 euro
- Paradigm: 2 miljoen euro
- Kabinetten Persoons en Gatz: 1,5 miljoen euro
- talent.brussels: 1,5 miljoen euro
- Brugel: 316.000 euro
Verwachte bezuinigingen tegen 2030: 6,3 miljoen euro
- Botanic Building: 3,3 miljoen euro
- Net Brussel: 1,5 miljoen euro
- parking.brussels, Innoviris, Hub duo: bijna 1,5 miljoen euro
Uitdagingen en aandachtspunten
De vastgoedoptimalisatie kent uiteraard ook uitdagingen:
- Een ingewikkelde opzegging van de huurovereenkomst: sommige overeenkomsten kunnen niet vroegtijdig worden opgezegd zonder hoge kosten.
- Technische beperkingen: de opvangcapaciteiten worden beperkt door de veiligheids- en ventilatienormen, die sterk variëren naargelang de site.
- Aanpassing van de diensten: meer personen op eenzelfde plaats vereist dat we doeltreffend en creatief te werk gaan bij de aanpassing van onze diensten en middelen.
- Onevenwichtige aanwezigheid op kantoor: een onevenwicht tussen dagen met veel en met minder aanwezige personeelsleden vergt creatieve oplossingen met betrekking tot het beheer van ruimtes en de dienstlevering.
- Specifieke behoeften: sommige entiteiten moeten een groot aantal vaste posten behouden met het oog op het contact met het publiek.
- Evolutie van het telewerk: een terugkeer naar meer fysieke aanwezigheid staat zowat overal centraal in de debatten, ook in de gewestelijke instellingen, en dat zou een impact kunnen hebben op de bezetting van de ruimtes.
Het begin van een positieve ontwikkeling
Optiris Immo vormt een keerpunt in het openbare vastgoedbeheer in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Dankzij een nauwgezette planning en een sterke politieke wil biedt dit project een unieke gelegenheid om de werkomgeving van de gewestelijke instellingen te rationaliseren, centraliseren en moderniseren en tegelijk de openbare uitgaven aanzienlijk te beperken.
Contact
Gewestelijke Overheidsdienst Brussel – Dienst Facilities
Sint-Lazarusplein 2,
1035 Brussel